W 2024 r. Miejska Biblioteka Publiczna w Bielsku Podlaskim realizuje projekt „Tuwim do kwadratu”, który otrzymał dofinansowanie z MKDiN w ramach programu Partnerstwo dla książki.
Idea inicjatywy zrodziła się z rozmów z czytelnikami biblioteki, osnową działania jest twórczość Tuwimów, to w tym roku przypada 130 rocznica urodzin Juliana. Poza tym wiersze poety, to klasyka poezji dziecięcej. Juliana Tuwima zna niemal każde polskie dziecko i dorosły, większość potrafi szybko wymienić kilka tytułów jego wierszy, trudniej jest z dorobkiem Ireny Tuwim. Nie każdy wie, że autor „Lokomotywy” miał siostrę, a nawet jeśli, to kojarzą ją z siostrą znanego pisarza, a w najlepszym razie z tłumaczką kultowego Kubusia Puchatka. Dlatego to „Pampilio” jej autorstwa chcemy zaprezentować szerszej publiczności. Głównym efektem projektu będzie spektakl w reżyserii Joanny Troc, którego ważnym elementem ma być scenografia tworzona przez dorosłych i dzieci. Ponadto z początkiem września planujemy warsztaty dla klas III szkół podstawowych inspirowane dorobkiem Tuwimów.
“Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
I. Warsztaty rodzinne – LAS W SŁOIKU
W tym roku w bibliotece realizujemy projekt „Tuwim do kwadratu”, który został pozytywnie oceniony przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i tym samym otrzymał grant na realizację różnorodnych działań. Wśród nich między innymi cykl warsztatów inspirowanych twórczością rodzeństwa Tuwimów. I tak w ostatnią sobotę września, zapoznaliśmy się z postacią Juliana i Ireny Tuwim, rozmawialiśmy o tym, co ich w życiu fascynowało, jako to się przekładało na ich artystyczną drogę. Jakie bziki miał Julian, jakie miewają uczestnicy. „Było ich (bzików) w moim dzieciństwie dużo; szły nieustannym ciągiem, jeden za drugim; ledwo się który kończył – już był następny. Oddawałem się każdemu z niesłychaną pasją i pracowitością – i to we mnie zostało: nadal bzikuję co pewien czas w innym gwałtownym zainteresowaniu. Coś muszę wertować, w czymś szperać, dłubać, coś zbierać, kolekcjonować…(…)”. Dobrym bzikiem wydaje się być pasja do obserwowania przyrody, a kiedy ma się las w słoiku można w tej kwestii sporo zdziałać.
“Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
II. Warsztaty rodzinne – Ptasie Radio – udźwiękowienie wiersza
5 października 2024 r. uczestnicy sobotnich spotkań z rodzeństwem Tuwimów, poznawali wiersz „Ptasie Radio”. Wydarzenie było okazją do odkrywania bogactwa ptasich treli, które zainspirowały dzieci do zabawy w udźwiękowianie utworu.
“Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
Pięciu chłopców siedzących na dywanie. Dwóch z nich trzyma w dłoniach kartki.
III. Warsztaty rodzinne – Groch z kapustą
Kolejna jesienna sobota (12.10.2024) i kolejne spotkanie z Julianem Tuwimem w ramach projektu „Tuwim do kwadratu”. Okazuje się życie poety jest świetnym punktem wyjścia do rozmów na przeróżne tematy. Szczególnie interesujące dla najmłodszych jest dzieciństwo Julka, pełne ciekawych przygód i bzików. Opowieść o jaszczurkach, które przywiezione z wakacji opanowały łódzkie mieszkanie państwa Tuwimów, wywołała lawinę reakcji i dzielenia się historiami o pupilach uczestników, tych domowych i tych, które pozostają w sferze marzeń. Wśród nich bizon, który przebiłby chyba gady Julka. Z kolei wiersz „Warzywa” uruchomił potrzebę czytania kolejnych utworów Tuwima i był punktem wyjścia do pracy plastycznej. Spod rąk uczestniczek i uczestników spotkania wyszły mozaiki z kolorowych nasion fasoli.
“Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
IV. Warsztaty rodzinne – Z wizytą u Pana Maluśkiewicza
Jesteśmy na półmetku projektu „Tuwim do kwadratu”. W ciągu tygodnia spotykamy się z trzecio- i czwartoklasistami, by wspólnie z Tuwimem eksperymentować i bawić się słowem w oparciu o kreatywny „Składak”. Trwają próby do spektaklu „Pampilio”, na który już dziś serdecznie zapraszamy. Poeta inspiruje nas do działań także podczas sobotnich, rodzinnych spotkań w bibliotece. Tym razem na warsztat wzięliśmy wiersz „Pan Maluśkiewicz i wieloryb”. Uczestnicy ostatniego spotkania doskonale znali przygody tego niewielkiego wzrostem, ale wielkiego duchem Podróżnika. Wiedzieli czym podróżował, co zabrał ze sobą i jakie przygody go spotkały. Ale nigdy nie zastanawiali się, jak mieszkał Pan Maluśkiewicz zanim wyruszył w podróż. Wiersz o Panu Maluśkiewiczu poruszył wyobraźnię miłośników Tuwima i powstały domki, pełne różnych zwierząt niezbędnych do życia tyciuteńkiego człowieczka.
“Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
V. Warsztaty rodzinne – Twórcze abecadło z Ireną Tuwim
Za nami kolejne literacko – artystyczne sobotnie spotkanie w bibliotece. Do tej pory pochylaliśmy się nad twórczością Juliana – poety, którego zna niemal każde polskie dziecko i niejeden dorosły. Nie każdy jednak wie, że autor „Lokomotywy” miał rodzeństwo. A skoro tytuł realizowanego przez nas projektu to „Tuwim do kwadratu”, nie mogło w nim zabraknąć młodszej siostry Juliana. Irena, dziś znana jest bardziej jako tłumaczka kultowego „Kubusia Puchatka”, niż literatka, która w swoim dorobku ma utwory dla dzieci. Jeden z nich był punktem wyjścia sobotnich warsztatów. Wiersz „Co okręt wiezie” okazał się idealny do wspólnego czytania, nie tylko dla dzieci, które doskonale opanowały tę umiejętność, ale również dla tych, które jeszcze czytać nie potrafią. Połączenie tekstu z ilustracjami, które trzeba nazwać, sprawiło, że także najmłodsi włączyli się do wspólnej, głośnej lektury. Choć chwilami i to nie było łatwe, szczególnie, gdy pojawiły się nieznane dzieciom przedmioty, takie jak bańki na mleko, haftki, heble czy pralka „Frania”. Jednak przy wsparciu dorosłych udało się odszyfrować nieznane sprzęty i trudne wyrazy. A skoro litery były głównym tematem wiersza, stały się również punktem wyjścia działań plastycznych, podczas których powstały barwne inicjały uczestniczek i uczestników spotkania.
“Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
VI. Cuda i dziwy z Tuwimem
Sobotnie spotkania z rodzeństwem Tuwimów w ramach projektu „Tuwim do kwadratu” zbliżają się ku końcowi. Za nami chwile pełne wspólnego czytania, rozmów o dziecięcej poezji oraz kreatywnych działań ze słowem, dźwiękiem i różnorodnymi technikami plastycznymi. Wiersz, który wzięliśmy na warsztat w minioną sobotę (23 listopada) stanowił idealne podsumowanie ostatnich miesięcy. Fruwające krówki, ćwierkające pieski i zielone, śpiewające słonko wywołały uśmiech na twarzach słuchaczy. Julian Tuwim po raz kolejny zachwycił nas niezwykłym darem słowa i pokładami niczym nieograniczonej wyobraźni. Zainspirował też do stworzenia techniką kalkografii własnych światów, pełnych przedziwnych istot i niezwykłych roślin. Mamy nadzieję, że uczestniczki i uczestnicy spotkania na tym nie poprzestaną, a czas spędzony z Tuwimami zachęci ich do dalszego odkrywania własnych pasji, czy jakby to powiedział Julian „bzików”, a przede wszystkim uchyli drzwi do krainy wyobraźni, z której będą czerpać pełnymi garściami.
„Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
VII. Zabawa słowami, literami i rymami z Tuwimami
W ostatnich miesiącach w czytelni na parterze wspólnie z Ireną i Julianem Tuwimami oraz uczennicami i uczniami klas III i IV bawiliśmy się słowem. Nie bez przyczyny, wszak Tuwim kochał język polski i podkreślał, jak ciekawy jest sam w sobie. Zachęcał do zabawy słowem i eksperymentów literackich, co też wspólnie z młodymi gośćmi biblioteki czyniliśmy. Wszystko w oparciu o składak. Nie rower, ale folder przygotowany przez bibliotekarki, który wprowadzał w jedną z ulubionych gier słownych poety – homonimy. Cóż znaczy to trudne słowo? Najprościej, to nic innego, jak wyrazy, które mają takie samo brzmienie, ale zupełnie inne znaczenie, jak wspomniany składak. A to tylko jedno z wielu zadań, z którymi zmagali się uczestnicy spotkania. Były rymy, palindromy, neologizmy i anagramy, z którymi młodzież bez problemu sobie poradziła, doskonale się przy tym bawiąc.
“Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
VIII. Warsztaty dramaturgiczno-teatralne
Spektakl „Pampilio” to efekt zaangażowania wielu osób, trzonem w całej akcji związanej z powstaniem sztuki, była postać reżyserki Joanny Troc. Asia inicjowała kolejne etapy działań teatralnych z grupą rodziców, nadawała kierunek. Podczas spotkań próbowaliśmy się w rolach, ćwiczyliśmy poszczególne kwestie i sceny. Każde kolejne zajęcia zbliżały nas do wielkiego finału, jakim była premiera spektaklu w Bielskim Domu Kultury.
“Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
IX. MUZYCZNA LOKOMOTYWA PANA TUWIMA
W sobotę odbyły się niezwykłe warsztaty muzyczne inspirowane kultowym wierszem Juliana Tuwima – „Lokomotywą”. Było to wydarzenie pełne energii, śmiechu i dźwięków, które przyciągnęło 20 dzieci z rodzicami. „Lokomotywa” to jeden z najbardziej rytmicznych i obrazowych wierszy polskiej literatury dziecięcej. Jej tempo, dźwiękonaśladowcze słowa i opisy maszyn stały się doskonałą bazą do odkrywania dźwięków oraz rytmów. Warsztaty rozpoczęły się od wspólnej zabawy ruchowej, a w dalszej części uczestnicy szeleścili torbami, bębnili butelkami. Całość poprowadziła wspaniała Marta Zinkiewicz.
“Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
X. Premiera spektaklu „Pampilio”
29 listopada 2024 r. odbyła się premiera spektaklu „Pampilio” zaadaptowanego przez Joannę Troc na podstawie tekstu Ireny Tuwim o tym samym tytule. Przedstawienie zostało przygotowane przez rodziców Urszulę Bisz-Zdanowicz, Małgorzatę Klimowicz, Annę Kołos, Rafała Matysiuka, Sylwię Matysiuk, Marcio Oliveira, Emilię Ostapkiewicz, Michała Troca, Izabelę Wojciuk, Martę Zinkiewicz i córkę Ksenię Zinkiewicz.
Historia opowiada o zwierzętach, które cierpiały głód i co rusz posyłały kogoś innego do Lwa Złotogrzywego, aby poznać nazwę owocu niespodziewanie, odkrytego w lesie. Po kolejnych, nieudanych próbach, głodujące zwierzaki ratuje młoda żółwiczka.
Przedstawienie zebrało tłumy, co niesamowicie ucieszyło wszystkich zaangażowanych w realizację inicjatywy. Dziękujemy całej ekipie teatralnej. Przed nami jeszcze jedna odsłona „Pampilio” 15 grudnia, tym razem w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bielsku Podlaskim.
Fot. Michał Troc Fot. Andrzej Zdanowicz
„Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
XI. „Pampilio” w bibliotece
Po niezwykle udanej premierze spektaklu w Bielskim Domu Kultury, przyszedł czas na prezentację efektów projektu „Tuwim do kwadratu” w przestrzeni bibliotecznej. To wydarzenie zgromadziło znacznie mniejszą publiczność, co stworzyło bardziej kameralny klimat. Było zabawnie, żywo, a spektakl spotkał z po raz kolejny z bardzo entuzjastycznym przyjęciem.
“Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
XII. Składak
Na zakończenie projektu „Tuwim do kwadratu” zapraszamy do skorzystania ze składaka z grami słownymi, które zarówno Julian, jak i Irena Tuwim uwielbiali. Zachęcamy do pobrania, wydrukowania i kreatywnej językowej zabawy.
